AYM, Hakim Savcı Yardımcılığını iptal etti

Hakim savcı yardımcılığı anayasaya aykırı bulundu.

Adalet Bakanlığı geçen sene yeni bir düzenleme getirdi ve hakim savcı yardımcılığı sistemini yürürlüğe koydu. Bu sistem ile hakim savcı alımlarında kazananlar, eğitimin ardından 2 sene tecrübeli hakim ve savcıların yanında yardımcı olarak çalışacak ve tecrübe kazanacak.

Tecrübe kazanması sonrası bu kişiler daha nitelikli şekilde çalışacak. Ancak düzenleme ile ilgili son dakika gelişmesi yaşandı.

Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (CBK) ile yapılan hakim ve savcı yardımcılığı kadro düzenlemesini iptal etti. CHP tarafından AYM'ye yapılan başvuruda yasama yetkisinin devredilemezliğine vurgu yapıldı ve ilgili düzenlemenin anayasaya aykırı olduğu kararına varıldı.

CHP'den Anayasa Mahkemesi'ne İptal Başvurusu Geldi

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, milletvekilleri Burcu Köksal, Gökhan Günaydın, Ali Mahir Başarır ve toplamda 130 milletvekilinin imzası ile AYM'ye başvuru yapıldı. Yapılan başvuruda, 9 Ağustos 2023 tarihli ve 151 numaralı "Bazı Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Kadro İhdas Edilmesi ile Bazı Kadroların İptal Edilmesine İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi"nin anayasaya aykırı olduğuna yer verildi ve düzenlemenin iptali istendi.

Başvuruda, söz konusu düzenlemenin Anayasa'nın Başlangıç kısmı ile 2., 6., 7., 8., 11., 104., 128., 153. ve 161. maddelerine aykırı olduğu ifade edildi.

İptal Edilen Düzenleme Ne İle İlgili?

İptal edilen düzenleme, Adalet Bakanlığı taşra teşkilatına hakim ve savcı yardımcılığı kadrolarının eklenmesini ve bazı mevcut kadroların iptal edilmesi yönündeydi. Buna göre, Adalet Bakanlığı bünyesinde 10 yeni hakim ve savcı yardımcısı kadrosu ihdas edilmişti. Ancak bu düzenlemenin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile yapılması, mahkeme tarafından hukuka aykırı bulundu.

Anayasa Mahkemesi: CBK, Yetki Sınırlarını Aştı

Anayasa Mahkemesi, iptal kararında şu gerekçelere yer verdi:

Hakim ve savcıların özlük hakları yalnızca kanunla düzenlenebilir: Mahkeme, hakim ve savcıların atanma, nitelik ve haklarının yasalarla belirlenmesi gerektiğini vurguladı.
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenleme yapılamaz: Anayasa’nın 104. maddesinin on yedinci fıkrası uyarınca, münhasıran kanunla düzenlenmesi gereken konular hakkında CBK çıkarılamaz.
Yasama yetkisinin devredilemezliği ilkesine aykırılık: Hakim ve savcı yardımcılarının statüsünün CBK ile belirlenmesi, yasama yetkisinin ihlali anlamına gelir ve kuvvetler ayrılığı ilkesine zarar verir.

Yeni Düzenleme Gerekiyor

Anayasa Mahkemesi, iptal edilen hükmün yürürlüğe girmesi durumunda hukuki boşluk oluşabileceğini belirterek kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından itibaren dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar verdi. Bu süre zarfında, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) konuyla ilgili yeni bir yasal düzenleme yapması bekleniyor.

Yargı Bağımsızlığı ve Hukukun Üstünlüğü Açısından Önemli Bir Karar

Bu karar, hakim ve savcı yardımcılığı kadrolarının yalnızca yasama organı tarafından belirlenmesi gerektiğini ortaya koyuyor. TBMM’nin, Anayasa Mahkemesi’nin belirlediği çerçevede yeni bir düzenleme yapması gerekecek. Yargı bağımsızlığı ve kuvvetler ayrılığı ilkeleri açısından kritik önem taşıyan bu gelişme, yürütme organının yargıya yönelik yetkilerinin sınırlarını da netleştirmiş oldu.

Gelişmeler yakından takip edilirken, TBMM’nin konuya nasıl bir çözüm üreteceği merakla bekleniyor.