Türkiye'de özel sektör, yurt dışından 60 bin TL maaşla personel alacak.
Türkiye’de sanayiden inşaata, tarımdan turizme kadar pek çok sektörde nitelikli personel açığı giderek büyüyor. Sektör temsilcileri, personel bulmak için maaşları katlasa da nitelikli iş gücüne ulaşmakta zorlandıklarını ifade ediyor. Uzmanlara göre, bu durum sosyal bir sorun haline gelirken, çözüm olarak yurtdışından işçi getirme gibi seçenekler de değerlendiriliyor.
Maaşlar Zirvede: Çobanlar 60 Bin TL, Operatörler 120 Bin TL
Pek çok sektörde maaşlar, nitelikli personel açığını gidermek için artış gösteriyor. Örneğin, inşaat sektöründe bir kepçe operatörünün maaşı 120 bin TL’ye kadar çıkarken, kalıp-demir-alçı ustalarının maaşları 80 bin TL’ye ulaşıyor. Sanayi sektöründe ise ağır sanayi ustaları 70-80 bin TL arası kazanıyor. Tarımda günlük yevmiyeler 2-3 bin TL’ye çıkarken, hayvancılık sektöründe çoban maaşları 40 ila 60 bin TL arasında değişiyor. Turizm sektöründe ise nitelikli aşçılar 50 bin TL’den başlarken, bir oda görevlisi en düşük 25 bin TL maaş alıyor.
Neden Personel Bulunamıyor?
Sektör temsilcileri, gençlerin sanayi ve inşaat gibi alanlarda çalışmak istemediğini belirtiyor. Gençlerin bu alanlara ilgisizliği, fiziksel efor ve sosyal statü gibi faktörlere dayanıyor. Gençlerin çoğu, sanayi veya tarlada çalışmak yerine asgari ücretle de olsa mağaza çalışanı veya kasiyer olarak çalışmayı tercih ediyor. Eleman.net CEO’su Levent Dicle, bu durumu “sosyolojik bir vaka” olarak nitelendiriyor ve gençlerin masa başı işlere yönelmesinin bu açığı artırdığını söylüyor.
Çözüm Arayışları: Lojman ve Konut Destekleri
Personel açığını gidermek için çeşitli çözüm yolları da geliştiriliyor. Tarım ve hayvancılık sektöründe çobanlar için köylerde ev yapma uygulamaları başlarken, sanayi ve turizm sektörlerinde çalışanlara lojman desteği sunuluyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, fabrikalarda lojman kurulumuna başladıklarını ve bazı iş yerlerinin yurtdışından işçi getirip konaklama imkânı sunduğunu belirtiyor. Bu tür desteklerle personel çekmeye çalışsalar da yeterli ilgiyi göremediklerini ekliyor.
Turizm Sektöründe 100 Bin Çalışan Açığı
Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Müberra Eresin, turizm sektöründe 100 bin nitelikli personele ihtiyaç duyulduğunu ifade ediyor. 1.7 milyon kişinin istihdam edildiği turizm sektörü, ziyaretçi sayısının artmasıyla birlikte bu açığı daha da hissetmeye başladı. Eresin, özellikle çalışma izinleri konusunda kolaylık sağlanması gerektiğini belirtiyor ve yabancı öğrenciler için part-time çalışma izinlerinin gündeme alınmasını öneriyor.
Çözüm Önerileri: Yabancı İşçi İthalatı ve Çalışma İzni Kolaylıkları
Sektör temsilcileri, nitelikli personel açığını kapatmak için yurtdışından işçi ithalatını öneriyor. Özellikle inşaat sektörü, bu alanda tolerans gösterilmesi gerektiğini belirtiyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Eyyüpoğlu, tarım sektöründe yabancı işçi oranının yüzde 20’lere ulaştığını ve çobanların yüzde 80’inin yabancı olduğunu ifade ediyor. “Yabancı işçiler olmadan hayvancılık sektöründe işlerin yürümesi çok zor” diyor.
Malzeme Fiyatlarını Geçen İşçilik Maliyetleri
İnşaat sektörü malzeme fiyatlarından çok işçilik maliyetlerinin yükselmesinden şikâyetçi. Konutder Başkanı Ramadan Kumova, işçilik maliyetlerinin malzeme maliyetlerinden 1.48 kat daha fazla arttığını belirtiyor. 2023 Ocak ve 2024 Ağustos arasında işçilik maliyetlerinde yüzde 114 artış yaşandığını ekleyen Kumova, yabancı işçi ithalatının bu açığı kapatabileceğini savunuyor.
Türkiye’de İş Gücü Sorunu Nasıl Çözülecek?
Türkiye’de nitelikli iş gücüne duyulan ihtiyaç her geçen gün artarken, sektörler de çözüm için farklı yollar arıyor. Çalışma ve İçişleri Bakanlıkları ile görüşmeler devam ederken, çözümün kısa vadede yabancı işçi desteğiyle sağlanması planlanıyor. Sektör temsilcileri, çalışma izinleri konusunda kolaylıklar sağlanması gerektiğini belirtiyor ve gençlerin mavi yakalı işlere teşvik edilmesi gerektiğine vurgu yapıyor.
Türkiye iş gücü açığını kapatmak için farklı formülleri devreye sokarken, bu sorun sosyolojik bir mesele olarak da ele alınmaya devam ediyor.